Trứng vịt lộn, món thần dược “xả xui” theo quan điểm dân gian nhưng lại có khả năng linh nghiệm thực sự. Điểm danh ở khắp nẻo Sài Gòn, trứng vịt lộn đã trở thành một món ăn đường phố không thể thiếu. Thiếu thì sẽ thèm. Thèm thì nhất quyết phải ăn. Rù quến biết bao chiếc miệng buồn ăn và sành ăn xứ sở.
Mấy nay không biết mắc cái giống gì mà mọi thứ anh gặp xui rủi quá chừng. Đang có việc gấp ra ngoài thì xe xịt lốp, chạy deadline tối tăm mặt mũi đến khi vừa xong file thì khách hàng lại thay đổi brief! Anh bấn loạn, anh quẫn trí, anh không thể đợi chờ đến ngày lành tháng tốt mà phải rủ rê ngay thằng bạn thân thực hiện chiến dịch xả xui, bằng cách ông bà ta vẫn hay làm và truyền lại: ăn trứng vịt lộn.
Ngẫm lại, không chỉ riêng Việt Nam mà xuyên khắp thế giới, trứng cũng là “gương mặt đại diện” cho nhiều nét văn hóa và tôn giáo. Từ thời đa thần giáo, trứng đã tượng trưng cho sự tái sinh, được sơn màu sắc rực rỡ để đón chào mùa xuân đến. Các quả trứng này được treo trong những đền thờ Ai Cập cổ đại để mong cầu trù phú.
Với Kitô giáo, trứng là biểu tượng cho sự phục sinh của chúa và là khách quen trên bàn tiệc lễ Phục sinh. Còn tập tục bán trứng theo tá của người Anh được cho là bắt nguồn từ thời Elizabeth, tượng trưng cho 12 tông đồ trong Kitô giáo… Tuy Philippines và Campuchia cũng có trứng vịt lộn, nhưng phương pháp thưởng thức của Việt Nam lại mang ý nghĩa kỳ lạ hơn là xả xui.
Thực ra ở quê nghèo miền Trung của anh, không có quan niệm ăn trứng lộn xả xui. Hàng trứng vịt lộn đọng lại trong ký ức là hai dì hàng rong ở ngã tư đường. Chẳng rõ là đối thủ hay cùng bầu bạn đồng hành mà hai dì bán những món y hệt nhau, những món bà và mẹ họ cũng từng ngồi đó bán ở nhiều năm về trước.
Dưới ngọn đèn dầu leo lét, vốn liếng các dì đơn sơ với vài miếng khô cá, khô mực, vài xị rượu cùng một thúng trứng vịt lộn đã luộc sẵn, được ủ ấm dưới lớp vải mùng. Hai ngọn đèn dầu chẳng tách nổi quầy hàng ra khỏi bóng tối. Năm này tháng nọ ngang qua, vẫn thấy hàng trứng lộn trụ đó. Đôi khi có khách vãng lai, nhưng đa phần chỉ hai dì bầu bạn cùng đối phương, cùng đêm đen thăm thẳm.
Vào Nam, anh thấy trứng vịt lộn được bán theo một cách khác hẳn: trên những chiếc xe đẩy, tập hợp hổ lốn đủ món ăn vặt khoái khẩu của dân Sài thành. Những chiếc xe đó thường đầy ắp những bắp xào bơ, cá viên chiên, trứng vịt lộn, trứng gà nướng, đôi khi còn có cả trứng gà vữa nữa.
Theo chân người bán, nó len lỏi khắp mọi ngõ ngách sầm uất Sài Gòn với tiếng rao quen thuộc, đặc biệt dễ bắt gặp ở những khu phố ăn chơi, như một đặc trưng của ẩm thực đường phố chốn phồn hoa đô hội. Tuy nhiên, trứng lộn ở những chiếc xe hàng rong này chỉ có thể mua mang đi. Nhiều khi đến nhà là đã bớt đi cái ấm, cái thú.
Thằng bạn đi cùng thích bóc cả quả trứng cho cả vào chén, xắn từng miếng ăn. Còn đúng điệu cách ăn vịt lộn của người trong Nam thì phải cố định trứng lên cốc rượu, độ rộng miệng vành vừa đủ để chừa ⅔ quả ra ngoài.
Cạch cạch,
Lấy muỗng đập phần đầu to của quả trứng. Bóc vỏ, để lộ ra phần nước lóng lánh. Sụp soạt húp phần nước ấy. Vị ngọt cứ lừ đi trong miệng, lan tỏa và xoa dịu cái đầu đang căng ra vì xui rủi. Đó là cái ngọt mà không đường mật nào có thể nêm ra. Cái vị ngọt tinh túy chắt lọc từ bao dưỡng chất tích tụ trong trứng. Như miếng húp đầu tiên của một tô phở lừng danh trứ hiệu mà người ăn cứ không nỡ gia giảm thêm vị nào. Chút nước tinh túy ít ỏi ấy là thứ anh khoái nhất, mà ắt hẳn cũng là cái khoái khiến khối người thèm thuồng trứng lộn.
Xuất thân từ đồng cỏ, đầm lầy, trứng vịt lộn là bài thuốc Đông y mang tính hàn với tác dụng tu âm, dưỡng huyết, ích trí, bồi bổ cơ thể, chữa suy nhược, chóng mặt. Từ lâu ông bà ta đã phát hiện được công hiệu thần kỳ trứng lộn. Nam dược thần hiệu của thiền sư Tuệ Tĩnh được soạn năm 1385 lúc ông đi sứ nhà Minh dưới triều Trần có ghi:
Art Director Lê Minh
Artist & Desginer Mythz
Editor Lê Minh Thư
Editorial Director Phạm Vĩnh Lộc
